Kompost

Eit av mine mål er å nytte dei resursane som finns kring meg. Og då er kompost ei naturleg del av dette. Eg har to typar kompost som eg nyttar, og eg ynskjer å starte opp ein tredje.

Hestemøk/sagflis: 

Eg har hest og difor vert hestemøk ein naturleg del av det å dyrke. Denne brukar eg faktisk i fleire fasar. Om vinteren når hestane er oppstalla deler av døgnet køyrer eg ut møk og sagflis i ein haug.

Eit kveldsbilete av komposten med eine varmbenken i bakgrunnen. 

På bilete over ser ein komposthaugen, som består av sagflis, hestemøk og gras slik den er no. Den er varmgang nede i haugen, men mykje uomdanna materiale også. Om sommaren vert denne nytta til å dyrke squash og graskar i. Det er mange som er redd for å dyrke i fersk møk og meiner den må brenne so og so lenge ellers vil den ikkje fungere. Eg har ikkje den erfaringa. Tvert i mot. Plantane veks godt til og med om våren når temperaturen ikkje er så høg. Dette trur eg er takka vera varme frå komposthaigen. God avling vert det også. 

Nyplanta graskar, rett i komposten.

På hausten når squash og graskar har gjort sitt vert haugen lagt til vidare modning og tatt fram att eit år eller to seinare til bruk. Då er den vorte mykje meir omdanna, og eg brukar relativt store mengder av denne i bed, karmar, rundt frukttre og på bærbusker. Litt flis kan ein framleis finne, då det er lang nedbrytingstid på denne, men det ser ikkje ut til å spele noko rolle. 

Ei heil traktorskuffe med herlegheiten

Bokashi: 

Bokashi kan vel nærast kallast ein trend for tida, men eg tykjer det er ein flott, enkel måte å ta hand om kjøkkenavfallet på. Først og fremst gjev eg hønene mest mogeleg av det dei likar, men det vert alltid litt matavfall som ikkje kan etast, som bananskal, appelsinskal og kaffegrut. 

Den aller beste måten å nytte matavfall på - gi det til hønene, og så gir dei egg tilbake. 

Bokashi er kort fortalt ein måte å fermentere maten på, slik at nedbrytinga går raskt etterpå: 

1. Samle matavfall i ein beholder, tom over i ei lufttett bøtte ein gong for dag og bruk spesialstrø. 

2. Når bøtta er full vert denne satt til fermentering/syrning i 2 veker

3. Grav ned i bed, krukker eller eigen "jordfabrikk" og matavfallet vert raskt omforma til god, næringsrik jord. 

Her skal det vekse tomatar seinare i sommar. 

Dersome ein ynskjer meir inngåande informasjon er bokashinorge.no ein bra stad å starte. 

Kaldkompost:

Kaldkompost, til kompostering av avfall frå kjøkkenhagen er ein type kompost eg ynskjer å starte opp med. Eg laga meg ein i fjor, men desverre var plasseringa særs lite gjennomtenkt og denne måtte fjernast. No skal det seiast at eg er usikker på om eg vil ha nok materiale til ein slik kompost, då eg også har planar om å dyrke mest mogeleg med dekke, så det lyt me sjå an litt. 

Rote poteter

Eg har dyrka poteter i fleire år, med relativt bra hell. Det dårlegaste året var nok i fjor. Avlinga blei bra, men mykje skurv på potetene. Eg vel å skulde den varme og tørre sommaren, og for dårleg vatning.

Mimring frå i fjor då eg hadde desse to gode hjelparane med meg til potetsettinga

Når eg har sett poteter før har eg ikkje gjort noko med dei på førehand. Eg har plukka opp potetene og sett dei rett ut. Ikkje grodd dei eller noko, slik mange plar. Eg har kun hatt typen Øygardspote (nokre stadar vert den kalla Fjærlandspote), som er ein sein type og då har ikkje ei veke eller to til eller frå spelt noko rolle.

I år, derimot, vert det andre bollar (eller poteter 😉). Eg har kjøpt inn settepoter av typen Juno, Beate og Kers Pink. Dei to siste har eg tenkt å førgro, men ellers ikkje gjere noko spesielt med dei, sidan desse er halvseine/seine sortar. Juno derimot skal eg leike meg litt med.

Eg har nemmeleg satt 20 stk til groing og roting. Eg skal forklare nærare:

Eg har valgt å brette potter i avispapir, ei til kvar potet. Denne er fylt med jord, og poteta ligg på toppen. Målet her er at den skal utvikle både røtter og groer på same tid, og på den måten få eit forsprang når eg skal setje dei ut. Eg kjem til å setje dei ned, med potta på. Den vil då komposterast og gå i oppløysing, og samstundes håpar eg at det på denne måten vil bevare røtene best mogeleg.

Potte av avispapir

Resten av poteten av denne typen kjem eg berre til å førgro, og eg er spent på om eg kan hauste dei som er grodd og rota tidlegare enn dei som berre er grodd. Eg les og høyrer varierande meiningar kring dette, og då må ein så klart prøve sjølv.

Faktisk tykte eg det var litt fasinerande å sjå rekasjonane då eg posta eit innlegg kring dette på Facebook. Mange varierande reaksjonar; nokre syns det var spennande, andre unødig og unyttig, men det var til og med dei som var på grense til å verte irritert - for slikt var ikkje vanleg å gjere. Ja, ja, heldigvis har eg rett til å leike så mykje eg vil i eigen hage.

Det går enno litt tid før potene kan setjast ut. I fjor satte eg dei 10. mai, så eg satsar gjerne på same tidspunkt i år (kanksje litt tidlegare) dersom langtidsvarselet ser bra ut.

No er det førbels berre å vente å sjå om det vert både blad og rot på potetene.